De Belgische invoerders van bouwmaterieel en machines voor goederenbehandeling – samengebracht in branchevereniging Sigma – kunnen terugkijken op een ronduit spectaculair verkoopjaar. Na de historisch hoge verkoopcijfers in 2017 werd vorig jaar dat record nog eens verder aangescherpt. Tweemaal op rij een all-time high dus! Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. Daar waar de verkoop over 2017 op bijna alle vlakken steeg ten opzichte van 2016, vertoonden veel machineseries vorig jaar een stagnatie of zelfs (lichte) daling.
En ook al steeg de verkoop van compacte machines (<10 ton) in de eerste drie maanden van dit jaar vrolijk door met 10% naar ruim 1.200 eenheden, het einde van de hoogconjunctuur lijkt wel degelijk in zicht. “Het verkooprecord heeft mij verrast, en zeker dat de aantallen zo ver boven die van 2017 uitkomen”, zegt Sigma-voorzitter Dries Van Haut tijdens de presentatie van de cijfers eind juni in het markante Havenhuis van Antwerpen. “De bestellingen van nieuw materieel zijn daarentegen nu al enkele maanden duchtig aan het zakken. Maar we moeten ons nog geen zorgen maken of vrezen voor een zware duik in de verkoop van bouwmachines, zoals we die gekend hebben in 2008. De situatie is helemaal anders dan toen.”
De eerste editie van de Demo Days in een voormalige zandgroeve in Braine-l’Alleud vormde in september een hoogtepunt op de Belgische materieelkalender.
Van Haut licht de forse toename in 2018 bij de verkoop van bouwmachines als volgt toe: “De stijgingen in de voorbije jaren schreven we vooral toe aan de verhuurmarkt, die sterk groeide, en ook voor 2018 lijkt daar de verklaring te zitten. De categorieën die sterk stijgen zijn producten die typisch veel in verhuur worden aangeboden. In een aantal andere categorieën zien we toch al een daling optreden.” De totale omzet van de Sigma-leden steeg vorig jaar met liefst meer dan 11% tot 1,68 miljard euro, waarmee die barrière voor het eerst werd geslecht. Net iets meer dan 1 miljard werd in de sectie Burgerlijke Bouwkunde gerealiseerd, terwijl de lifttrucks goed waren voor 657 miljoen euro. Voor beide secties zijn dit absolute recordcijfers.
“Inzake aantallen was de stijging dan weer minder spectaculair bij de lifttrucks. Daar was de stijging slechts in de ordegrootte van een paar procenten en eindigen we op 12.765 units. Bij de bouwmachines is de stijging in aantallen wel in lijn met de omzetgroei. Er werden ongeveer 7% meer machines verkocht en we eindigden op 8.351 eenheden zonder de stroomgroepen. Die laatste blijven nog steeds het zwakke broertje in onze klas en gingen opnieuw nog wat verder achteruit”, weet de preses te vertellen. Het aantal banen bij de Sigma-leden steeg ook al, met zowat 3%, en ging in 2018 over de grens van 3.000 werknemers.
De afzet van verreikers in België zit al 4 jaar in de lift en bereikte in 2018 een absoluut record van 1.257 stuks (+28,3%)!
Plafond bereikt?
Bij de heftrucks lijkt het plafond bereikt te zijn en te stagneren in de buurt van de 12.500 machines. “Maar ik herinner me nog dat we dat in 2010 en daaropvolgende jaren ook telkens dachten, toen de markt rond 8.500 units bleef hangen en 10.000 een onbereikbaar getal leek”, roept Van Haut terug in herinnering. “Ik vermoed dat we al over de piek heen zijn. De verkoopcijfers in facturatie blijven nog goed, maar dat heeft vooral te maken met de langere levertermijnen die we gekend hebben. We moeten ons ook nog geen zorgen maken. Er zijn wel wat bewegingen aan de gang die een impact kunnen hebben, zoals een handelsoorlog tussen Trump en Xi Jinping, of Huawei die de smartphoneverkoop ziet dalen. Wie weet wordt het straks verboden om nog Chinese graafmachines te importeren…”
De Sigma-voorzitter vervolgt: “Meer recent zijn er de gezonken schepen in de Golf en dichter bij huis hebben we de Brexit. Komt die er wel of niet en wanneer dan? De uitkomst van de verkiezingen in eigen land leert dat de verschillen tussen noord en zuid zelden zo duidelijk zijn geweest, wat de regeringsvorming zeer moeilijk lijkt te maken. Het heeft er alle schijn van dat het opnieuw een olifantsdracht wordt. De vorige lange periode zonder regering viel in de crisisperiode en dat pakte goed uit. Nu de economie goed draait, is er echter nood aan een daadkrachtige regering die ervoor zorgt dat de noodzakelijke overheidsinvesteringen gebeuren, zodat we onze positieve flow kunnen aanhouden.”
Het vinden van goede servicemonteurs blijft één van de grootste uitdagingen voor de materieelsector. “De situatie is dermate schrijnend dat onze bedrijven de lat steeds lager moeten leggen. Er zijn gewoon geen kandidaten. Jonge mensen zijn minder dan vroeger bereid om extra inspanningen te doen en willen vooral eigen quality time. In combinatie met de recordaantallen machines die geleverd worden zorgt dit voor veel werkdruk bij de bestaande medewerkers. De mensen die we hebben moeten we zo efficiënt mogelijk kunnen inzetten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat wij tijdens de recente sociale onderhandelingen maximaal hebben ingezet om onze mensen zoveel mogelijk vrijwillige overuren te kunnen laten presteren. De onderhandelaars van Sigma kunnen reeds vele jaren hun stempel drukken op de onderhandelingen van het aanvullend paritair comité voor de metaalhandel. Dit jaar zijn de vrijwillige overuren fors uitgebreid. Die maatregel is nodig omdat er gewoon te weinig instroom is”, besluit Dries Van Haut.
Key-Tec leverde vorig jaar maart deze Case 921G af bij De Bree Solutions. De verkoop van wielladers >80 pk daalde landelijk met 5,9% naar 368 eenheden.
Vertekend beeld
Terug naar de cijfers. Bij de machines voor burgerlijke bouwkunde is er een totale groei van 6%, maar die geeft een vertekend beeld. Bij de ‘zware’ machines, die vanaf 10 ton, is er zelfs sprake van een daling. De groei komt volledig op rekening van de compacte machines van minder dan 10 ton. Zo verdubbelde het aantal verkochte minigravers nagenoeg in de periode van 2014 tot 2018. Voor verreikers, rupsgravers en graafmachines op banden was er in 2018 een groei van 40%. Enkel de grote wielladers deden het (in omzet) 6% minder goed. Deze sectie van Sigma maakt zich zorgen. “Voor de bouwsector als geheel zijn de vooruitzichten relatief goed, maar voor de wegenbouw, traditioneel een grote afnemer van machines, gaan een aantal waarschuwingssignalen af”, stelt sectievoorzitter David Vandermeulen.
Bij de generatoren is er nog steeds geen positief nieuws sinds de verkooppiek van 2014, toen 2.861 units verkocht werden. Vorig jaar waren dat er 1.451. De daling zit zowel bij de stroomgroepen voor bouwwerven als bij noodstroomgeneratoren. Bij de noodstroomtoestellen is de daling moeilijk te koppelen aan de aanhoudende doemberichten over het afschakelen van de elektriciteit. In die deelsector staan de marges almaar meer onder druk en worden beslissingen op de lange baan geschoven. In de stroomgroepen voor bouwwerven is er een sterke verschuiving van kopers naar huurders, meent sectievoorzitter Eddie Bormans. Voor steeds meer aannemers blijken de investeringskosten te hoog.
Daarbij komt voor de Sigma-leden nog dat verhuurbedrijven hun stroomgroepen niet altijd in België kopen. Bovendien stelt zich het probleem dat de nieuwe stroomgroepen eigenlijk dit jaar al moeten voldoen aan de EU-Stage V emissienorm, maar dat de producenten die nog niet aanbieden. Een motor met een constant toerental is technisch gezien moeilijker om te zetten naar Stage V dan eentje met een variabel toerental (bij zowat al het andere materieel). Tot eind dit jaar mogen nog toestellen verkocht worden met de Stage IIIA norm, maar ook die zijn intussen moeilijk te vinden.
Omgekeerde trend
Bij de goederenbehandeling (heftrucks en dergelijke) was er in 2018 in Europa een stijging in de verkochte aantallen met 7,2%. In ons land evenwel was er een stabilisatie in aantallen (een groei van 178 eenheden op een totaal van 12.765). Wat sectievoorzitter Hugues Van Espen opvalt is dat terwijl elektrische aandrijving bij de bouwmachines ook in België stilaan voet aan de grond krijgt, bij de heftrucks die beweging net omgekeerd lijkt te gaan. Elektrische aandrijving is bij de heftrucks goed voor een marktaandeel van 58%, maar in 2018 werden er met 2.817 stuks 4,2% mínder van verkocht. Daarentegen steeg juist de verkoop van thermische trucks; die op diesel met 5,8% en op LPG zelfs met maar liefst 14,2%.
Nieuwe gezichten
Dries Van Haut blijft de komende 3 jaar aan als voorzitter van de Sigma, de federatie van invoerders en verdelers van materieel in België. Tijdens de ledenvergadering in juni werd de preses unaniem herverkozen. Na 3 jaar in functie te zijn geweest moest er een nieuw bestuur verkozen worden. “Vorig jaar namen we al afscheid van Rudy Brauns en Geert De Bruycker en dit jaar zag de Sigma ook Kris Vochten uit haar midden verdwijnen, na diens opmerkelijke transfer van SMT Belgium naar JCB Benelux, om het maar eens in voetbaltermen te zeggen”, aldus Van Haut. Naast de functie van algemeen voorzitter blijven ook de andere voorzittersfuncties tot 2022 ongewijzigd. David Vandermeulen blijft aan als sectievoorzitter Burgerlijke Bouwkunde/Bouw, Hugues Van Espen voor de sectie Goederenbehandeling en Eddie Bormans voor de sectie Generatoren. “De zeven bestuursleden die de rit hebben volbracht, blijven aan als bestuurder van Sigma en daarnaast kan ik met veel genoegen aankondigen dat er nog twee nieuwe gezichten bijkomen, namelijk Grégory De Jacquier van BIA Group en Benoit Vercruysse van Tramac.